Historie Joppekerk

De neogotische rooms-katholieke kerk van Joppe is gewijd aan ‘Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming’ en dateert van 1868. De kerk en de naastgelegen pastorie zijn geschonken door de toen pas twintigjarige Baron Frans van Hövell tot Westerflier van Huis ’t Joppe (het aangrenzende landgoed: klik hier). Boven de entree bevindt zich het wapen van de familie Van Hövell tot Westerflier. 

Vanaf het midden van de 19de eeuw mochten de katholieken weer eigen kerken bouwen. Architect Wennekers uit Zutphen, sterk beïnvloed door Pierre Cuypers, de architect van het Rijksmuseum, bouwde er 26, waaronder onze Joppekerk. De eerste steen werd gelegd op 4 juni 1866.  Het is een éénbeukige neogotische kerk in stukadoorstrant, hetgeen wil zeggen, dat de gewelven van stucwerk zijn en niet van steen gemetseld. Het schip van de kerk is 32 m. lang, 13,5 m. hoog en 9 m. breed. De 41 m. hoge toren heeft een achthoekige stenen lantaarn, bekroond met frontalen en een slanke spits.

De kerk werd zo geplaatst dat zij altijd zichtbaar zou zijn vanuit Huis 't Joppe. Frans liet in zijn testament opnemen dat zijn nazaten ervoor moesten zorgen dat de kerk door juiste snoei altijd zichtbaar bleef.  

Toen de kerk klaar was stonden er alleen banken in. Voor de verdere inrichting deed de baron een beroep op zijn familie. Clemens schonk het hoofdaltaar, Ernestine en Frans van Nispen schonken de zwartmarmeren communiebank, terwijl een aantal jaren later de schoonmoeder van Frans, mevrouw van Boreel de Mauregnault, de beelden schonk van het Heilig Hart en de Heilige Maagd Maria. Ook schonk de familie onder andere het orgel, een monstrans en een 17de eeuwse kelk. Bekende ateliers van onder andere Mengelberg vervaardigden de preekstoel, het doopvont, de kruiswegstatie, beelden in de kerk en op het kerkhof.

Het éénklaviersorgel van de orgelmaker Michaël Maarschalkerweerd (waarvan er nog slechts 3 in Nederland te vinden zijn) werd op 29 september 1889 (Feestdag van de heilige Aartsengel Michaël) in gebruik genomen. Het was een geschenk van Jonkvrouw Rosamunde van Nispen tot Pannerden. Haar wapen is hoog boven in het voorfront van het orgel opgenomen. Zij was een stiefzuster van de stichter van de kerk. Op de voorzijde van de middelste grote pijp (klein prestant 8) staat de volgende tekst: “Deze pijp is gezet door Mej. J. Sinnege, 25 september 1889”. Zij was een zuster van de vierde pastoor, H.H. Sinnege, die in Joppe pastoor was van 20 juli 1882 tot 1 juli 1892. Zij woonde met haar broer in de pastorie. Het orgel is in 1962 en in 1994 door de firma Elbertse gerestaureerd. 

De veertien kruiswegstaties in haut-reliëf zijn kleine kunstwerken. Boven de deuren (en het hekwerk dat portaal en kerkruimte scheidt) staat aan de zijde van de kerkruimte  een Bacchusfiguur tussen wijnranken. Een unicum in Nederland, dat zich moeilijk laat verklaren. Misschien een verwijzing naar dit nieuwe plan...? 

Rechts achter in de kerk staat de fraaie doopvont, waarop in eikenhout de doop van Christus in de Jordaan staat afgebeeld. Langs de beide zijwanden van de kerk staan eikenhouten beelden: de patroonheiligen van de stichter en zijn broers: Franciscus Xaverius, Otto en Clemens; en van zijn moeder: Ernestina. Typisch is dat de twee andere beelden langs de zijwanden Mozes en Aäron voorstellen.

Van de voormalige preekstoel, die nog maar gedeeltelijk aanwezig was, is de credens vervaardigd. Op de hoeken van het oude hoofdaltaar staan nu de beelden die oorspronkelijk de opgang naar de preekstoel sierden, namelijk van de H. Willibrord en van de H. Bonifatius. Het middenpaneel van de oude Communiebank is bij de restauratie van de kerk in 1989 de voorzijde geworden van het nieuwe Offeraltaar. Het is een voorstelling van het Laatste Avondmaal. De beide zijpanelen van de Communiebank, uitbeeldend resp. de wonderbare broodvermenigvuldiging en de openbaring van de Heer aan de leerlingen van Emmaüs, zijn op de oorspronkelijke plaats gehandhaafd. 

In de oorlog raakte de kerk zwaar beschadigd en de klokken werden uit de toren geroofd. Door acties onder de parochianen kwamen er in 1949 weer twee klokken in de toren (gemaakt door Petit & Fritsen). Ter gelegenheid van het 50-jarig priesterfeest van pastoor W.J.J. Grondhuis (pastoor van 1988 tot 2005), in 1998, hebben de parochianen een derde klok, gemaakt door Royal Eijsbouts in Asten, aan de Kerk geschonken. Met al jaren een voor onze lokale gemeenschap heel vertrouwd en verbindend dagelijks geluid.

De kerk is een rijksmonument, de pastorie een gemeentemonument. De kerk is begin 90-er jaren onder de bezielende leiding van Mr. H. van der Biesen, met steun van veel parochianen en mensen van buiten de parochie en instellingen, grondig gerestaureerd. In 1992 werd de nieuwe haan door hem en burgemeester Mr. W.P.J van Notten op de kerk geplaatst (zie fotocollectie). De kerk werd in 1994 opnieuw plechtig ingewijd.

De ramen in het priesterkoor – het middelste is een geschenk van de parochianen – zijn vervaardigd door Th. Lubbers en At. Mesterom te Bunde.
Ter gelegenheid van het eerder genoemde 50-jarig priesterfeest van em.-pastoor W. Grondhuis, hebben de parochianen ook een nieuw Mariabeeld voor het kerkportaal geschonken. Dit beeld, in Zuid-Duitsland vervaardigd, is afkomstig uit Kevelaer.

De lamp in het portaal en de beide buitenlampen naast de hoofdingang zijn een geschenk van de leerlingen van de vlak bij de kerk gelegen St.-Bernardusschool (de “Joppe-school”), aangeboden bij gelegenheid van de restauratie van de kerk.

Boven dezelfde ingang, maar in het kerkportaal, hangt een bronsplastiek van Maria Tenhemelopneming; een cadeau van de Stichting Vrienden van de RK kerk te Joppe tgv  het 150-jarig jubileum op 15 augustus 2018. De Madonna is geplaatst in een mandorla, dat de vorm heeft van een amandel en symbolisch de kosmos uitbeeldt. Maria staat er middenin en haar armen zijn diagonaal uitgestrekt. Haar ene hand wijst naar de hemel en haar andere hand reikt naar de aarde, naar de mensen. Het is ontworpen door beeldend kunstenaar Pieter Snijders.

De grote, voor onze kleine dorpskern Joppe zo markante toren, meet 41 meter.

Achter de kerk ligt het idyllische kerkhof met veel familiegraven, waaronder dat van het geslacht Van Hövell tot Westerflier, en de graven van de oud-pastoors.

De lokale geloofsgemeenschap is altijd klein geweest. In het begin van haar bestaan groeide die tot trots van de schenkers zelfs tot circa 225 leden. Op dit moment kent de kerk ook zo'n aantal postadressen van leden en zijn er rond de 100 vrijwilligers actief. Zij zorgen voor tal van activiteiten zoals vieringen, koffieochtenden, lezingen, schoonmaakacties, aankledingen van de kerk, dagelijkse opening en onderhoud, kooroefeningen, begrafenissen, trouwerijen en dopen.

In de kersttijd wordt door vrijwilligers al zo’n 50 jaar op het voorplein ‘de buitenstal’ met levende dieren opgebouwd en wordt op de midwinterhoorn geblazen. De belangstelling ervoor is, met ook het 'kindjewiegen' in de kerk (liedjesbijeenkomst), van velen uit de wijde omgeving groot.

Vespertied

Op initiatief van de voor onze parochie zo invloedrijke pastoor C.G.B. Sloot (pastoor van 1959 tot 1987) is de naastgelegen school gesticht en tegenover de kerk werden bejaardenwoningen gebouwd. In de jaren zestig van de vorige eeuw was dit landelijk nieuws. De oudere boeren konden hierdoor de boerderij verlaten om ruimte te maken voor de jongere. De pottenkijkers verdwenen zo van het erf. De sculptuur van de boer die in zijn koffiepauze over zijn akker uitkijkt verbeeldt de naam van het complex “Vespertied”. In de volksmond werd het: de boerenhemel.

Fusie en sluiting

De parochie ging per 1 januari 2010 op in de grotere regionale parochie HH. Twaalf Apostelen. Deze komt voort uit 12 parochies van het parochieverband Graafschap Zutphen. Anno 2018 bestaat de parochie uit 14 geloofsgemeenschappen:  Baak, Brummen, Borculo, Drempt, Hengelo, Joppe, Keijenborg, Lochem, Olburgen, Ruurlo, Steenderen, Vierakker, Vorden en Zutphen. Op 24 november 2021 zijn leden van de locatieraad en pastoraatsgroep geïnformeerd door vicaris Hans Pauw over de toekomstvisie van de kerkgebouwen van de Parochie de HH. Twaalf Apostelen. Het voorgenomen besluit is dat 10 kerken gaan sluiten, waaronder onze Joppekerk in 2025.

Dit besluit heeft de lokale gemeenschap enorm teleurgesteld en tot veel boosheid geleid. De kerk is immers een geschenk aan de lokale geloofsgemeenschap, een gemeenschap die de kerk al 155 jaar levend heeft gehouden, een gemeenschap die nog steeds erg actief en betrokken is (400 adressen waarvan 100 actieve vrijwilligers). Dat was ook de aanleiding voor een aantal leden uit de gemeenschap om dit plan voor de herbestemming voor en door de eigen gemeenschap te ontwikkelen.

Boek

Ter gelegenheid van het 150 jarig bestaan van de kerk is, onder auspiciën van de Stichting Vrienden,  in 2018 het prachtig uitgevoerde boek: ‘150 jaar Kerk in Joppe’ uitgebracht. De auteur is Froukje Holtrop, de prijs was € 24,90, gebonden uitvoering, geïllustreerd, full colour, omvang ca. 140 pagina’s. Het boek is verkrijgbaar bij boekhandel Bechtle in Gorssel en via het secretariaat van de locatie.

Hotel de Eikenboom

Tot de jaren '60 was er altijd al een hotel-restaurant tegenover de kerk ...

Nu 155 jaar Joppekerk

De Joppekerk vierde in 2023 haar 155-jarig bestaan. In 2018 werd het vorige jubileum groots gevierd, onder meer met een processie naar Huis 't Joppe waarbij Mgr. Eijk (nog...) voorging in de eredienst.

Jaarlijks onze kerststal en midwinterhoornblazen

Bron: gorssel.nl

Huis 't Joppe